آسيب شناسي جوان

خطرناک ترين آفاتي که جوانان را به ويژه در عصر کنوني تهديد مي کند و مانع جدي در راه شکوفايي استعدادهاي آنهاست.

الف ) همنشيني ناشايسته

مصاحب ناشايسته و ناجنس، به دليل آن که زمينه ساز انواع فسادها و آلودگي هاي اخلاقي و عملي است، از همه ي آفات جواني خطرناک تر است. به گفته ي پيامبر خدا صلي الله عليه و اله: مثل جليس السوء مثل القين، ان لم يحرق ثوبک اصابک من ريحه.
همنشين بد مانند (کارگاه) آهنگري است که اگر لباست را نسوزاند، بوي بدش آزارش مي دهد
نخست موعظه پير صحبت اين حرف است
که از مصاحبت ناجنس احتراز کنيد

ب) بيکاري

دومين زمينه ساز فساد و کارهاي نابخردانه، بيکاري است. اعتياد و خود فروشي و خطرناک تر از آن ، دين فروشي را مي توان ازجمله آثار بيکاري شمرد. از اين رو لقمان حکيم مي گفت: ان کان الشغل مجهده فالفراغ مفسده
اگر کار، طاقت فرساست، بيکاري، مفسده آفرين است. بدين جهت، بيکاري، مغبوض خداوند متعال است و شخص سالم بيکار نزد خداوند، منفور است.

ج) اعتياد

يکي از بزرگ ترين خطرهايي است که امروزه، جوانان را در سطح جهان، تهديد مي کند. پديده ي خطرناک مواد مخدر در جهان امروز از پيچيدگي هايي برخوردار است که سازمان ملل، تجارت آن را از جرايم سازمان يافته تلقي مي کند. حجم گسترده ي تجارت و گردش مالي مرتبط با قاچاق مواد مخدر در سطح جهان (يکهزار و پانصد ميليارد دلار در سال) و نقش مافياي منطقه اي و جهاني با پشتوانه ي سازمان هاي اطلاعاتي کشورها، دليل روشن سازمان يافته بودن اين پديده ي شوم است که در عصر حاضر، بيش از يک ميليارد جوان پانزده تا 25 ساله را تهديد مي کند.
بديهي است که در اين جا فرصت بررسي همه ي عوامل اين آفت خطرناک و راه هاي پيشگيري و علاج آن نيست. لذا تنها به دو عامل اصلي آن ، يعني همنشيني معتاد، و آشوب ها و اضطراب هاي رواني اشاره مي کنيم.
جوانان عزيز براي اين که در دام اعتياد نيفتند، بايد در انتخاب دوست و همنشين ، دقت کنند؛ اما تأمين آرامش رواني جوان، دو راه دارد: يکي تحکيم پيوندهاي ديني ؛ چرا که هر چه انسان با خداي مهربان نزديک تر شود. احساس آرامش بيشتري مي کند ؛ «الا بذکر الله تطمئن القلوب» آگاه باشيد که با ياد خدا، دلها آرامش مي يابند.
و ديگري تحکيم پيوند خانوادگي است: در هر خانواده، استوارترين سد در برابر استعمال مواد مخدر، شخصيت مطلوب و متعادل فرزند و پيوندهاي قوي خانواده است. زن و شوهري که به زندگي زناشويي خود با تمام وجود علاقه دارند، به فرزندانشان از زمان طفوليت، محبت مي ورزند، آنها در جواني دوست مي شوند ، از آنها انتظار کمک دارند، به آنان احترام مي گذارند و از آنان احترام مي خواهند، بهتر از هر عامل و قدرت ديگر، مانع از آن مي شوند که نوجوانشان در دام اعتياد گرفتار گردد.
هرگاه فرزند نوجوان به ماده ي مخدري روي آورد، پيش از آن که وي را طرد کنيد و به او سرکوفت بزنيد،بايد بدانيد که بحران رواني و ناهنجاري در شخصيت، سستي در روابطش با اطرافيان عدم سازگاري اجتماعي او، وي را بدين راه تيره کشانده است. و به جاي آن که دستش را بگيريد و از مهلکه نجاتش دهيد، وي را از زخم زبان و بدخويي در اين مهلکه پرتاب نکنيد.

د) مستي جواني

يکي از نکات مهم تربيتي که در روايات اسلامي در زمينه ي آسيب شناسي جوانان بر آن تکيه شده ، آفت مستي جواني است. با اين توضيح که تنها نوشابه هاي الکي موجب مستي و زوال عقل نيستند؛ بلکه هر نوع احساس قدرتي براي انساني که خودسازي نکرده، مستي مي آورد. توانمندي و نشاط جواني نيز از اين اصل کلي، مستثني نيست. اين توانمندي، گاه جوان را چنان سرمست مي کند که او را تا سرحد جنون پيش مي برد، چنان که پيامبر خدا صلي الله عليه و اله مي فرمايد: الشباب شعبه من الجنون جواني، شاخه اي از ديوانگي است. «جنون»، از ريشه ي «جن» به معناي پوشيدگي است. مستي جواني، قدرت تفکر و دورانديشي را از جوان سلب مي کند و او را به کارهاي ناصواب، وادار مي سازد.

هـ - جاذبه هاي جنسي

يکي ديگر از آسيب هايي که از نظر روايات اسلامي شکوفايي جوانان را تهديد مي کند، جاذبه هاي جنسي است. دوره ي جواني با بلوغ و ترشح هورمونهاي جنسي آغاز مي شود. جاذبه ي جنسي که معلول ترشح اين هورمونهاست، اگر در مسير صحيح هدايت نشود، چه بسا به دوستي هاي نامشروع، عشق هاي نکوهيده و در نهايت، خودکشي، قتل و متلاشي شدن خانواده ها مي انجامد.
رهنمود حکيمانه ي اسلامي براي مصون ماندن جوانان از آسيب جاذبه هاي جنسي عبارت است از:
1. رعايت پوشش اسلامي ؛
2. تحريم مناظر شهوت انگيز؛
3. تحريم خلوت با نامحرم؛
4. عفت چشم؛
5. تأمل در عاقبت شوم هوسراني؛
6. تسهيل امر ازدواج و اقدام به آن در اولين فرصت ممکن
منبع: حکمت نامه جوان - اثر استاد محمدي ري شهري
/س